A espectrometría de masas para a medida de relacións isotópicas de isótopos estables (IRMS) permite obter información acerca da abundancia isotópica relativa dos principais elementos lixeiros da biosfera, como C, H, O, N e S. Estes elementos, que teñen unha gran importancia desde o punto de vista biolóxico e xeolóxico, presentan dous ou máis isótopos estables, dos cales o máis lixeiro é o máis abundante. A análise das relacións isotópicas de 13C/12C, 15N/14N, 18O/16O, 34S/32S e D/H permite medir as variacións na abundancia isotópica (fraccionamento) producida por diferentes procesos naturais, tanto físicos como químicos. Estas variacións proporcionan información acerca de diferentes procesos de interese en áreas como a fisioloxía e a bioquímica (estudos metabólicos e de consumo enerxético), a alimentación (adulteracións), a hidroloxía (ciclo global da auga, acuíferos), a paleontoloxía (paleodietas), a agricultura etc.
O espectrómetro de masas para a medida de relacións isotópicas de isótopos estables en mostras gasosas separa ións do elemento de interese en función das súas diferentes relacións masa/carga (m/z). Nalgúns casos, os isótopos para analizar forman parte de moléculas mono ou diatómicas (N2), mentres que noutros, o elemento de interese forma parte dunha molécula ou dunha matriz complexa, e cómpre, daquela, empregar sistemas de preparación de mostras que permitan dispoñer do elemento en forma de gas antes da análise. As medidas realizadas dan información da abundancia isotópica relativa (enriquecemento ou “delta”), que se define como o exceso en tanto por mil dunha determinada especie isotópica nunha mostra, comparada cunha referencia ou patrón. No espectrómetro de masas medirase a relación entre os sinais xerados polos feixes iónicos correspondentes aos isótopos lixeiro e pesado da mostra e da referencia. Os materiais de referencia empregados posúen unha abundancia isotópica e unha composición elemental similar aos valores esperados para as mostras. A comparación diferencial entre mostras e patróns proporciona unha gran precisión e repetibilidade no tempo, o que permite a determinación de diferenzas moi pequenas na composición isotópica de dúas mostras.
Na análise de isótopos estables tanto os sistemas de preparación e introdución de mostras como a óptica iónica están especialmente deseñados para medir con extrema precisión pequenísimas variacións na relación isotópica de determinados elementos. As mostras para analizar deben presentarse ao espectrómetro de masas en forma de gas puro. Alén diso, será necesaria unha instrumentación que permita a introdución secuencial e sucesiva de volumes de mostra e de referencia que produzan niveis de sinal comparables.
Os sistemas de introdución de mostra poden ser:
- sistemas de dupla entrada
- sistemas de fluxo continuo acoplados en liña
Os sistemas de dobre entrada consisten en dúas microválvulas, unha para a entrada de mostra e outra para a referencia, unidas a dous depósitos en forma de fol de volume variable, e unha válvula de mostraxe alternante que conducirá os gases ao interior da fonte iónica do espectrómetro.Os sistemas acoplados en liña son aqueles en que o fluxo procedente dun analizador elemental ou dun cromatógrafo de gases ou líquidos, pode introducirse en réxime continuo no espectrómetro de masas, só interrompido por pulsos de gas de referencia.
A óptica iónica dos espectrómetros de masas de análise isotópica consiste en:
- fonte de ionización de impacto electrónico
- tubo de voo
- analizador magnético
- sistema multicolector
Empréganse analizadores magnéticos de simple ou de duplo enfoque para conseguir unha gran dispersión nun pequeno dominio de masas. O campo magnético mantense fixo e ao final da traxectoria de cada feixe iónico de interese colócanse colectores múltiples de copa de Faraday. Dado que a medida que hai que realizar debe ser extremadamente precisa, utilízanse fendas estreitas na fonte e anchas no colector para obter picos anchos e planos en que se poida medir con grande exactitude a altura do sinal.
Campos de aplicación
Entre outros:
- Estudos de fluxos bio/xeoquímicos nos ciclos naturais de hidróxeno, nitróxeno e carbono
- Estudos de fixación de nitróxeno en plantas, fertilizantes e vexetación en xeral
- Estudos de utilización de aminoácidos, proteínas vexetais e nitróxeno non proteico en alimentación animal
- Seguimento estacional das variacións en relacións isotópicas de nitróxeno e/ou carbono en biomasa
- Estudos de adulteración en alimentos e orixe de bebidas alcohólicas
- Emprego de substancias marcadas con isótopos non radioactivos en estudos metabólicos e de consumo enerxético en animais e humanos
- Datación de fósiles a partir das relacións isotópicas no coláxeno de ósos